Steeds wakker schrikken bij inslapen: oorzaak en oplossing

Wakker schrikken bij het in slaap vallen kan een verontrustende ervaring zijn. Dit fenomeen wordt ook wel een hypnagoge schok genoemd en gaat vaak gepaard met een plotselinge schok of een vallend gevoel. Het is in principe ongevaarlijk en kan geen kwaad, maar als het regelmatig voorkomt, kan het wel een teken zijn dat er iets aan de hand is. Hier lees je alles wat je moet weten over het steeds wakker schrikken bij inslapen, waar het vandaan komt en wat je eraan kan doen. En we bespreken ook wat je kunt doen tegen die schokken in slaap en stuiptrekkingen in slaap, zodat je weer rustig kunt inslapen zonder onrust in je hoofd.

Samenvatting: wat je moet weten over schokken bij het inslapen

• Steeds wakker schrikken bij inslapen is vaak het gevolg van een hypnagoge schok, een plotselinge spiersamentrekking.
• Deze schokken bij in slaap vallen voelen vaak alsof je valt of een elektrische schok krijgt.
• Oorzaken zijn o.a. stress, onregelmatig slaapritme, fysieke uitputting of stimulerende middelen.
• In zeldzame gevallen zijn er neurologische aandoeningen in het spel.
• Met ontspanning, regelmaat en een goede slaapomgeving kun je stuiptrekkingen in slaap sterk verminderen.

Wat is wakker schrikken bij het inslapen?

Wakker schrikken tijdens het inslapen is een gebeurtenis die voorkomt in de overgangsfase tussen wakker zijn en slapen. Dit staat bekend als de hypnagogische fase. Tijdens de hypnagogische fase ontspannen je spieren en hersenen, maar soms gebeurt dit niet helemaal synchroon. Je kunt dit ook omschrijven als een plotselinge schok in slaap of een situatie waarbij je lichaam onbedoeld schokken in rust maakt net op het moment dat je lichaam in slaap valt. Bij sommige mensen die te veel slapen door stress, raken lichaam en geest uit balans in deze overgangsfase.

Wat is een hypnagoge schok?

Een hypnagoge schok is een onvrijwillige spiersamentrekking die optreedt net voordat je volledig in slaap valt. Zo’n schok wordt ook wel eens een slaapstuip genoemd en kan aanvoelen als een letterlijke elektrische schok, een plotselinge sprong, of het gevoel dat je valt. Het gedeelte van je hersenen dat je spieren aanstuurt kan al slapen, terwijl het deel dat dingen waarneemt nog niet slaapt. Dit deel kan dan waarnemen dat je valt en al je spieren samentrekken om dit te voorkomen. Je schrikt er letterlijk wakker van. Dit verklaart waarom mensen soms wakker schrikken bij in slaap vallen en denken dat ze letterlijk vallen in je slaap of dat hun lichaam schokken maakt in rust. Hypnagoge schokken komen vaker voor bij mensen met een onregelmatig ritme of die kampen met symptomen van teveel slapen.

Hoe vaak komt het voor?

Nagenoeg iedereen heeft wel eens een slaapstuip meegemaakt. Het is een normaal fysiologisch verschijnsel dat meestal onschuldig is, maar bij sommige mensen kan het vaker voorkomen en de slaap verstoren. Heb je echt last van regelmatige slaapstuipen en verstoort het je goede nachtrust? Dan kan het zijn dat er iets serieus aan ten grondslag ligt. Wanneer de schok in slaap of schokken in slaap steeds terugkomen, en bijvoorbeeld leiden tot moeite met in slaap vallen of niet kunnen slapen door onrust in hoofd, dan is het raadzaam om verder te kijken. Ook mensen die ondanks 8 uur slaap moe wakker worden, kunnen gebaat zijn bij inzicht in deze slaapverstoringen.

Mogelijke oorzaken van slaapstuipen

Er zijn verschillende factoren die kunnen bijdragen aan het optreden van slaapstuipen. Hoewel ze meestal geen reden tot zorg zijn, kunnen bepaalde oorzaken slaapstuipen uitlokken. Het is moeilijk om de exacte oorzaak van slaapstuipen te achterhalen, maar er zijn wel verschillende theorieën die de oorzaken hiervan in kaart brengen.

Stress en angst

Een oorzaak van regelmatige slaapstuipen kan zijn dat je nog stress of angst ervaart bij het slapen gaan. Stress en angst kunnen er namelijk voor zorgen dat je een hogere hersenactiviteit hebt tijdens het inslapen, wat kan leiden tot verstoringen in de overgang naar slaap. Dit kan de stuiptrekkingen opwekken. Met andere woorden: onrust in je hoofd of stress bij het inslapen verhoogt de kans op schokken in slaap en stuiptrekkingen in slaap. Stress is ook een bekende oorzaak van te veel slapen, wat op zijn beurt de kwaliteit van je slaapcycli kan beïnvloeden.

Onregelmatige slaappatronen

Een andere theorie is dat een onregelmatig slaapschema of slaaptekort de kans op slaapstuipen verhoogt. Dit komt doordat je lichaam moeite heeft om in een rustige slaapmodus te komen. Je lichaam is dan namelijk niet gewend om op die tijd te gaan slapen. Een onregelmatig ritme kan dus leiden tot moeite met in slaap vallen en tot het vaker wakker schrikken tijdens het inslapen. Wie zich afvraagt hoeveel uur slaap nodig per leeftijd is, doet er goed aan zijn ritme daarop af te stemmen om slaapschokken te beperken.

Opwekkende middelen

Bepaalde middelen stimuleren je zenuwstelsel en activeren deze, waardoor je lichaam tijdens het inslapen meer ‘aan’ staat. Middelen zoals cafeïne en alcohol kunnen je zenuwstelsel en brein blijven prikkelen, waardoor er vaker schokken komen. Het vermijden van deze middelen in de avond draagt bij aan het voorkomen van schokken bij in slaap vallen of schok in slaap situaties. 

Fysieke uitputting

Jezelf fysiek inspannen is over het algemeen een goede , maar overmatige fysieke inspanning kan spiervermoeidheid veroorzaken, wat kan leiden tot een onvrijwillige reflex in je armen en benen. Dit kan zich uiten als schokken lichaam in rust of stuiptrekkingen in slaap. Mensen die veel slapen, maar zich nog steeds moe voelen, kunnen last hebben van te veel diepe slaap zonder voldoende REM-slaap.

Neurologische oorzaken

In zeldzame gevallen kunnen onderliggende neurologische aandoeningen bijdragen aan het optreden van slaapstuipen. Wanneer je merkt dat je regelmatig heftige schoppende of slaande bewegingen maakt met je armen of benen, kan het ook zijn dat je last hebt van een Periodic Limb Movement Disorder, ofwel een Periodieke Ledematenbewegingsstoornis (PLMD). Raadpleeg een arts als je ernstige of aanhoudende klachten hebt. Als er naast het steeds wakker schrikken bij inslapen ook sprake is van schokken tijdens slaap of schokken bij in slaap vallen, en je merkt dat je letterlijk valt of schopt in je slaap,  dan is een medische check verstandig.

Wat kun je doen tegen een hypnagoge schok?

Als je regelmatig wakker schrikt tijdens het inslapen, zijn er verschillende stappen die je kunt nemen om dit te verminderen.

Ontspanningstechnieken toepassen

Probeer voor het slapen gaan goed je lichaam te ontspannen. Je kunt je hersenen ontspannen door verschillende technieken zoals, diepe ademhalingsoefeningen, meditatie of progressieve spierontspanning voordat je gaat slapen. Dit helpt om je lichaam en geest tot rust te brengen. Deze technieken helpen het proces van inslapen betekenis beter te laten verlopen en verminderen de kans op schokken in slaap.

Een vast slaapritme ontwikkelen

Een vast slaapritme ontwikkelen is altijd een goed idee. Zo herkent je lichaam wanneer je gaat slapen en wanneer je wakker moet worden. Je hebt dan minder moeite met in slaap vallen en opstaan. Maar het helpt ook tegen stuiptrekkingen wanneer je gaat slapen. Kortom, het kan verschillende slaapproblemen oplossen. Door een vast ritme voorkom je dat je lichaam wakker blijft en de overgangsfase (hypnagogische fase) verstoord raakt, waardoor je minder vaak wakker schrikt bij in slaap vallen.

Stimulerende middelen vermijden

Koffie voor het slapen is niet slim. Dat wist je misschien al, maar het helpt ook om slaapstuipen te voorkomen. Cafeïne en andere activerende middelen zetten je lichaam als het ware ‘aan’, wat kan zorgen voor stuiptrekkingen. Vermijd dus middelen die je zenuwstelsel prikkelen, want die maken de kans op schokken bij in slaap vallen groter.

Een slaapvriendelijke omgeving creëren

Een fijne slaapkamer kan ook veel helpen om beter in slaap te vallen. Denk hierbij aan het interieur van je slaapkamer, zoals de kleuren in uw slaapkamer, de temperatuur, hoe donker het is, maar ook het juiste bed. Een rustige slaapomgeving ondersteunt het proces van inslapen zonder onrust in hoofd of lichaam, waardoor de kans op schokken in slaap vermindert. Plan een afspraak in onze showroom in om advies te krijgen over de beste boxspring, kussens, matrassen of bedbodems voor jou. Of kom langs zonder afspraak, de koffie staat voor u klaar!

Veelgestelde vragen over wakker schrikken en schokken bij het inslapen

Wat betekent inslapen eigenlijk precies?

Inslapen betekenis: het is de overgangsfase van wakker zijn naar lichte slaap. In deze fase, ook wel hypnagogische fase genoemd, ontspant het lichaam zich. Schokken lichaam in rust kunnen juist in deze fase optreden, wat voor verwarring of onrust kan zorgen.

Waarom voel ik dat ik val in mijn slaap?

Het gevoel van vallen in je slaap wordt veroorzaakt door een plotselinge spiersamentrekking, ook wel een hypnagoge schok genoemd. Je hersenen interpreteren spierontspanning soms verkeerd als een val, waardoor je lichaam snel reageert.

Wat kan ik doen tegen stuiptrekkingen in slaap?

Zorg voor een regelmatig ritme, vermijd cafeïne en zorg voor ontspanning. Deze aanpassingen helpen het lichaam om rustiger over te gaan naar de slaaptoestand, en verminderen stuiptrekkingen in slaap.

Ik ervaar schokken tijdens slaap, is dat normaal?

Af en toe een schok in slaap of schokken tijdens slaap is volkomen normaal. Heb je er echter vaak of heftig last van, dan kan het goed zijn om advies in te winnen bij een arts, vooral als het gepaard gaat met slaapproblemen zoals moeite met in slaap vallen.

Wat als ik niet kan slapen door onrust in mijn hoofd?

Niet kunnen slapen door onrust in hoofd is een veelvoorkomend probleem. Probeer ontspanningstechnieken en minimaliseer prikkels voor het slapengaan. Dit vermindert ook de kans op schokken bij het inslapen.